Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türkiye’de mevcut devlet üniversitelerindeki Fen-Edebiyat veya Edebiyat Fakültelerinden farklı olarak “İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi” adıyla kurulan ilk fakülte olma özelliğine sahiptir.
Edebiyattan tarihe, sanattan felsefeye, Doğu ve Batı filolojilerinden sosyoloji ve psikolojiye dek uzanan 10 bölüm ve 31 anabilim dalından oluşan geniş yelpazeli eğitim-öğretim disiplinlerini bünyesinde barındıran İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türkiye’nin, sosyal bilimlerin hemen her sahasında ihtiyaç duyduğu nitelikli insan kaynağı sağlamak, ilgili bilim dallarında lisans ve lisansüstü seviyede çağdaş eğitim sisteminin gerektirdiği şartları haiz bir eğitim-öğretim gerçekleştirmek, insanı ve toplumu doğrudan ilgilendiren çok çeşitli alanlarda bilimsel araştırmalarda bulunmak, bu araştırmalardan elde edilen teorik bilgileri ve verileri günlük hayatın ihtiyaçlarına ve sorunlarına cevap verecek şekilde pratiğe dönüştürmek, özellikle çağdaş düşünceye, kültüre ve sanata ülke, toplum ve birey yararına yön vermek ve nihayet üniversitemize bağlı diğer fakültelerin ihtiyaç duydukları disiplinler arası derslerin verilmesini sağlamak amacındadır. İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi alfabetik sırayla;
bölümlerinden oluşmaktadır. Önümüzdeki yıllarda Antropoloji, Coğrafya ve Halkbilim Bölümlerinin açılması planlanmaktadır.
Misyon
Eğitim, araştırma, bilim insanı yetiştirme ve topluma katkı sunma şeklinde dört temel misyonu gerçekleştirmeyi amaçlayan fakültemiz, öğrencilere ‘standart nitelikler’ kazandırmayı hedefleyen lisans eğitiminin yanı sıra lisansüstü eğitime de aynı derecede ağırlık vermektedir. Böylece ihtiyaç duyulan ileri düzeyde uzmanlaşmış insan kaynağı yetişmesinde önemli bir rol oynamayı misyon edinmektedir. Bu niteliklerle birlikte fakültemizin, ülkemizin uluslararası arenada rekabet üstünlüğü elde etmesini olanaklı kılacak yüksek nitelikli insan yetiştirme merkezlerinden biri hâline gelmesi hedeflenmektedir.
Giderek küçülen ve küreselleşen dünyada bölgesel ve küresel güç olma yolunda hızla ilerleyen ülkemizi, ulusal ve uluslararası ortamlarda sosyal bilimler alanında başarıyla temsil edebilecek bilgi ve beceriyle donatılmış, yerel değerlerin yanı sıra evrensel değerlere de yabancı olmayan, teknolojik yeniliklere sonuna kadar açık, bilimsel araştırma ve geliştirmenin önemini kavramış yeni bilim insanlarının ve öğretmenlerin yetiştirilmesi, fakültemizin öncelikli amaçlarındandır.
Vizyon
Fakültemizin kurumsal vizyonu, nitelikli bilim insanı yetiştirmek, bünyesindeki bilim insanlarına özgür bir düşünce ortamı sağlamak, bilimsel üretimleriyle toplumun manevi-ahlaki değerlerinin korunmasında rehberlik etmek gibi temel hedefler doğrultusunda kurumsal kimliğini uluslararası alanda bir dünya üniversitesi olarak konumlandırmaktır. Bu temel ilkelerden yola çıkarak bünyesinde yüksek nitelikli araştırma merkezleri kurarak özgür bir akademik ortam sağlamak, bu bağlamda esnek ve özerk yönetsel yapılar geliştirmek hedeflenmektedir.
Temel Hedef
Fakültemiz, ulusal ve uluslararası ölçekte sürdürülebilir bir başarı elde edebilmek için, üniversitemizin hedefleriyle uyumlu olarak Batı-dışı toplumların temel problemlerinden biri olan “bilgi geleneği oluşturamama”ya karşı özgün fikir, iddia ve vizyona sahip insanları uygun bir ortamda buluşturmayı ve bu problemin temel nedeni olan “epistemik toplulukların” gelişmesini teşvik edecek ve buna olanak tanıyacak bir ortam oluşturmayı hedeflemektedir
Bölümlerimiz
1. Bilim Tarihi Bölümü
İnsanlık tarihinin bin yıllar boyunca geçirdiği sürekli gelişim ve değişimin bilime ve bilimsel gerçeklere yansımalarını araştıran ve elde ettiği sonuçları modern bilimin daha ileri noktalara taşınması ve gelişmesi yolunda yeni nesillere aktaran “Bilim Tarihi” disiplini, sosyal bilimler alanında ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Türkiye’de az sayıda fakülte bünyesinde yer alan Bilim Tarihi Bölümü, bilimin gelişmesine katkıda bulunan her milletten bilim insanlarının yanı sıra, uzun zaman göz ardı edilmiş olan Doğulu toplumların, özellikle de Türklerin bilim dünyasına kazandırdıkları değerlerin incelenmesi ve gün ışığına çıkarılması doğrultusunda çalışmalar yaparak bu alanda önemli bir boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır.
2. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü
Türkiye’de uzun süre “Kütüphanecilik Bölümü” adıyla faaliyet gösteren, ancak son zamanlarda “Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü” adı altında müfredatları yeniden düzenlenen bu bölümün temel amacı önceleri sadece kütüphaneci yetiştirmek iken, son yüzyılda basın-yayın dünyasında yaşanan büyük değişimler doğrultusunda dokümantasyon, enformasyon ve arşivcilik alanlarında elde edilen teknolojik gelişmelere ayak uydurabilmek için çalışma sahasını genişletmiştir. Günümüzde bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan hızlı ve baş döndürücü gelişmeler sayesinde, bilginin işlenebilme, erişilebilme ve iletilebilme kapasitesi son derece artmış ve hızlanmıştır. Bilgisayar ve internet teknolojisinin günümüz okuyucusuna ve araştırmacısına sunduğu imkânlar, küresel bilgi ağları üzerinde dolaşan bilgi birikimine daha hızlı ulaşma ve bunlardan azami şekilde yararlanabilme ihtiyacını büyük ölçüde artırmıştır. Bilgi çağı adı verilen bu dönemde, bilgi toplumunun ihtiyaç duyduğu bilgiye ulaşmasını mümkün kılan verilerin derlenmesi, işlenmesi ve ilgililere aktarılması işi, Bilgi ve Belge Bölümlerine duyulan ihtiyacın giderek artmasına neden olmaktadır. Kitapları basit yöntemlerle tasnif ederek kataloglamaktan ve okuyucuya sunmaktan ibaret olan klasik kütüphanecilik yöntemlerinin terk edildiği ve çağımızın ihtiyaçları doğrultusunda her geçen gün yeni bilgiye erişim sistemlerinin kurulduğu günümüzde Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümlerinin üniversite çatısı altında yer alması zaruri bir hâl almıştır.
1. Arşivcilik,
2. Bilgi Yönetimi,
ana bilim dallarından oluşan Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü, klasik ve modern bilgi kaynaklarının bir araya getirilmesi, gerek klasik yöntemlerle gerek güncel teknoloji araçları yardımıyla işlenmesi, düzenlenmesi, erişimi, yayımı ve okuyucuya ulaştırılması sürecini hızlandıracak insan gücünün yetiştirilmesi amacıyla kurulmuştur.
3. Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü
Dünya nüfusunun yarısından fazlasının yaşadığı Çin, Japonya ve Kore gibi Uzak Doğu ülkeleri ile insanlık tarihi boyunca büyük medeniyetlerin beşiği olmuş Ortadoğu bölgesinde yer alan, üstelik Türk kültür ve medeniyetinin bin yıllar boyunca doğrudan doğruya irtibat hâlinde bulunduğu Arap, Fars ve Kafkasya havzasının önemli dillerinden sayılan;
1. Arapça Mütercim ve Tercümanlık,
2. Fars Dili ve Edebiyatı,
ana bilim dallarından oluşan Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü, adı geçen dillerin klasik edebiyatlarının öğretilmesi, okutulması ve gerekli hâllerde bu dillerle yazılmış önemli eserlerin Türkçeye kazandırılmasının yanı sıra, bu ülkelerle modern Türkiye arasında kurulacak siyasî, sosyal, kültürel ve ekonomik ilişkilerin sağlıklı olarak yürütülebilmesi için gereken dil bilir insan gücünü yetiştirmek amacıyla kurulmuştur.
4. Felsefe Bölümü
Sosyal bilimlerin en önemli alanlarından birisi olan Felsefe disiplini, insanın evrendeki varoluş serüvenine, insan-doğa ve insan-tanrı ilişkisine dair sorulara cevaplar arayan, bu sorulara verdiği cevapları belli bir sistematik mantık ölçüsü içinde kurallara bağlayarak insan düşüncesine yön veren bir bilim dalıdır. İnsanlık tarihiyle yaşıt olan felsefe, hemen her çağda çeşitli milletlere, dinlere, kültürlere ve medeniyetlere mensup filozoflar tarafından geliştirilmiş, ilkçağ felsefesinden başlamak üzere, Yunan felsefesi, Hint Felsefesi, Uzak doğu felsefesi, İslam felsefesi, mantık, bilim tarihi, felsefe tarihi, devlet ve toplum felsefesi, iletişim felsefesi, dil felsefesi, bilim felsefesi, modernizm, postmodernizm, estetik, sanat felsefesi, zihin felsefesi, çevre ve teknoloji felsefesi, insan hakları, tarih felsefesi gibi çok çeşitli sahalarda akıl yürüterek insanın, toplumun, devletlerin ve milletlerin tarihinde öneminden hiçbir şey yitirmeksizin günümüze dek ulaşmıştır. Sorgulamanın ve eleştirel düşüncenin anahtarı olan felsefe, insan hayatının hemen her alanında önemli bir yere sahiptir
1. Felsefe Tarihi,
2. Sistematik Felsefe ve Mantık,
3. Türk-İslam Düşüncesi Tarihi,
ana bilim dallarından oluşan Felsefe Bölümü, klasik ve çağdaş felsefe akımlarının derinlemesine ele alındığı bir bölüm olarak Türk düşünce hayatına önemli katkılarda bulunmayı amaçlamaktadır.
5. Mütercim ve Tercümanlık Bölümü
Mütercim veTercümanlık lisans programı olarak 2019-2020 eğitim öğretim yılında eğitim vermeye başlayan bölümümüzün amacı, bilimsel yöntemler dahilinde çeşitli alanlarda (edebiyat, hukuk, iktisat, tıp, medya, sosyal bilimler, fen bilimleri, vb.) İngilizce-Türkçe dilleri arasında yazılı ve sözlü çeviri yapabilecek, dünya görüşü gelişmiş, bilgili, mesleki ve kültürel mânâda donanımlı mütercim ve tercümanların yetiştirilmesidir. Birçok nedenden ötürü, günümüz toplumları birbirleriyle daha önce hiç olmadığı kadar etkileşim hâlinde bulunmaktadır. Dolayısıyla da kültürlerarası iletişimin ve anlaşmanın önemi giderek artmaktadır. Bunun için öğrencilerimizin hem Türkçe hem İngilizce dillerindeki yetkinliklerine ve çeviri dalındaki kuramsal ve eleştirel bilgi birikimine ek olarak, Türk ve İngiliz kültür ve toplumsal kurumlarına dair bilgilendirilmesi hedeflenmektedir. Bölüm olarak hedefimiz üniversitemizin misyonu ve vizyonu doğrultusunda mesleki ve insani mânâda donanımlı bireyler yetiştirmek, mezunlarımızın saygın kurum ve kuruluşlarca istihdam edilmek üzere tercih edilmesi, ulusal ve uluslararası tanınırlığı olan, disiplinlerarası çalışmalarla bilim dünyasına katkılar sağlamak, çeşitli kurum ve kuruluşlarla iş birliğinde bulunarak ülkemizin kalkınmasına katkı sunmaktır. Bölümümüzde;
1. İngilizce Mütercim ve Tercümanlık,
2. Rusça Mütercim ve Tercümanlık anabilim dalları mevcuttur.
6. Psikoloji Bölümü
Psikoloji, insanoğlunun geçirdiği zihinsel süreçlerle bunların davranış boyutundaki yansımalarını ve karşılıklarını ele alan bir bilim dalıdır. Pek çok bilim dalına nispetle yeni bir alan sayılabilecek psikoloji disiplini, bir sosyal bilim olduğu kadar tıp bilimleri içinde de önemli bir yere sahiptir. İnsan davranışlarını oluşturan zihinsel ve duygusal süreçleri çeşitli değişkenlere bağlı olarak inceleyen psikoloji, insanın sadece normal davranışlarıyla değil, aynı zamanda bireyin kendisiyle veya başkalarıyla ilişkilerini düzenleyen anormal davranışlarla da ilgilenir
1. Gelişim Psikolojisi,
2. Klinik Psikoloji,
3. Psikometri,
4. Sosyal Psikoloji,
5. Uygulamalı Psikoloji,
ana bilim dallarından oluşan Psikoloji Bölümü, ülkemizde ihtiyaç duyulan nitelikli psikologlar yetiştirmek amacıyla kurulmuştur.
7. Sanat Tarihi Bölümü
Sanat Tarihi; resim, heykel, mimari ve el sanatları gibi plastik sanat dallarının tarihî süreç içindeki gelişimini izleyen, Bizans, İslam, Avrupa ve Türk sanatlarının ana dönemlerini araştıran, bu sanat dallarının değişik coğrafî ve kültürel ortamlarla ilişkilerini ve alışverişlerini ortaya koyan, bu araştırmaları bilgi ve belgeye dayandırarak yorumlayan bir bilim dalıdır. Bu cümleden olarak Türk sanatının Orta Asya'dan başlayarak İslam öncesi ve sonrası dönemleri, İslami dönem Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı İmparatorluğu dönemleri, Batı etkisi altındaki Türk sanatı, erken Hıristiyan ve Bizans sanatı, Avrupa sanatı, modern sanat gibi alanlar incelenmekte, sanat kuramları, sanat terminolojisi ve teknik resim gibi konular üzerinde durulmaktadır. Bundan dolayı, fakültemizde geçmişin mirasını günümüz üzerinden geleceğe taşımak gibi önemli bir misyon üstlenen nitelikli sanat tarihçilerinin yetiştirilmesi, sanat eserlerinin gelecek nesillere sağlıklı bir şekilde bırakılması ve yeni sanat eserlerine imza atacak sanat uzmanlarının eğitilmesi amacıyla
1. Türk ve İslam Sanatı,
ana bilim dallarını içeren Sanat Tarihi Bölümü kurulmuştur.
8. Sosyoloji Bölümü
Çağdaş sosyal bilimlerin gözde alanlarından birisi olan sosyoloji, toplumsal hayatla birlikte şekillenen sosyal ilişkileri, sosyal kurumların ortaya çıkış ve gelişim süreçlerini belirleyen ilkeleri, öncelikle belgelerden hareketle gözlemleme, birebir görüşme ve anket yapma gibi tekniklerle saha araştırması yapmak suretiyle ortaya koyan bir bilim dalıdır. “Çeşitli alt dallara ayrılarak incelenen sosyoloji disiplini, birbirleriyle yakından ve sıkı sıkıya ilişkili pek çok konunun bir arada incelenmesini öngörmektedir. Bunlar arasında kurumlar sosyolojisi, sosyoloji tarihi, ekonomi, aile sosyolojisi, istatistik, organizasyon sosyolojisi, kent sosyolojisi, suç sosyolojisi, gelişme sosyolojisi, siyaset sosyolojisi, edebiyat sosyolojisi, iletişim sosyolojisi, çevre gibi konular bulunmaktadır. Günümüzde gittikçe daha çok önem ve değer kazanan bu alanda ülkemizin ihtiyaç duyduğu bilim insanları ve araştırmacılar yetiştirmek üzere,
1. Toplumsal Yapı ve Değişme,
2. Uygulamalı Sosyoloji,
3. Kurumlar Sosyolojisi,
4. Genel Sosyoloji ve Metedoloji,
ana bilim dallarından oluşan Sosyoloji Bölümü kurulmuştur.
9. Tarih Bölümü
Tarih, dil ve coğrafya bilinci bir milleti ayakta tutan en önemli unsurlardandır. Bu bilinçten yoksun milletlerin varlıklarını devam ettiremedikleri bilinen bir gerçektir. Sosyal bilimler alanının en önemli dallarından birisi olan tarih disiplini, tarih biliminin gerektirdiği araştırma ve inceleme yöntemleri çerçevesinde geçmişten hareketle geleceği inşa etmeyi amaçlar. Genel dünya tarihi içinde son derece önemli bir yere sahip olan Türk tarihi, başta Anadolu olmak üzere Orta Asya’dan Balkanlar’a, Afrika’dan Orta Doğu’ya alabildiğine geniş bir coğrafyada ve uzun yüzyıllar boyunca şekillenmiş zengin bir tarihtir. Bu bağlamda ülke genelinde millî bir tarih bilincinin oluşturulması büyük önem arz etmektedir. Bu bakımdan Filoloji, Coğrafya ve Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri ile arasında doğrudan ve sıkı bir bağ bulunan Tarih bölümünün açılması zaruri olduğundan fakültemiz bünyesinde;
1. Eski Çağ Tarihi,
2. Genel Türk Tarihi,
3. Orta Çağ Tarihi,
4. Osmanlı Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi,
5. Türkiye Cumhuriyeti Tarihi,
6. Yakın Çağ Tarihi,
7. Yeni Çağ Tarihi,
ana bilim dallarından oluşan Tarih Bölümü kurulmuştur.
10. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
Dünya üzerinde en çok konuşulan dillerden birisi olan Türk Dili, binlerce yıldan bu yana Balkanlardan Orta Asya’ya uzanan çok geniş bir coğrafyada, kullanılmakta olup Türkiye Türkçesi dışında, bugün önemli ölçüde farklılaşmış olan tarihî lehçelerine ek olarak Azerice, Kırgızca, Özbekçe, Kazakça, Türkmence gibi onlarca farklı lehçeye sahiptir. Son derece zengin bir sözlü ve yazılı edebî birikime sahip olan Türkiye Türkçesi tarihî süreç boyunca önemli değişikliklere uğramış, Anadolu Türkçesi, Osmanlı Türkçesi ve günümüz Türkçesi olmak üzere üç ana dönemden geçmiştir. Özellikle klasik dönemlerde meydana getirilmiş on binlerce edebî eser, alfabe değişikliğinin de etkisiyle kütüphane raflarında tozlanmaya terk edilmiş olup sadece uzmanları tarafından okunabilmekte ve anlaşılabilmektedir. Türk kültür ve medeniyet tarihinin kesintisiz bir şekilde yazılabilmesi ve gün ışığına çıkarılabilmesi hiç kuşkusuz bu eserlerin günümüz bilim dünyasına ve okuyucusuna kazandırılmasıyla mümkün olacaktır. Üniversitelerimizde bulunan Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri öncelikli olarak bu görevi yerine getirmek üzere kurulmuş olmakla birlikte, bu alanda çalışan bilim insanı sayısının henüz istenen sayıda olmadığı görülmektedir. Türk kültürünün en önemli ve ayrılmaz parçası olan Türk edebiyatının tarihî süreç içinde geçirdiği değişim ve gelişimin tanınması, Türk dilinin geleceği açısından son derece önemlidir. Fakültemiz bünyesinde;
1. Eski Türk Dili,
2. Eski Türk Edebiyatı,
3. Yeni Türk Dili,
4. Yeni Türk Edebiyatı,
5. Türk Halk Edebiyatı,
ana bilim dallarından oluşan Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, bu anlamda eksikliği hissedilen büyük boşluğu doldurmayı, mevcut bölümlerle işbirliği halinde edebî değerlerimizin yeniden hayat bulmasını, Türk dili ve edebiyatının yeniden dünya dilleri ve edebiyatları arasındaki seçkin konumuna ulaştırılmasını, Türkçenin sadece edebî dil olarak değil, bir bilim dili olarak da hak ettiği yere gelmesini amaçlamaktadır.